ไวยากรณ์ภาษาเอสเปรันโต โดยสังเขป

Konciza Gramatiko de Esperanto

tradukis Warut Bunprasert

---

คำนำ

เอกสารนี้เป็นการนำเสนอไวยากรณ์ระดับพื้นฐานของภาษาเอสเปรันโตเท่านั้นสำหรับผู้ที่กำลังเริ่มเรียนภาษาเอสเปรันโต เอกสารนี้เรียบเรียง จาก Konciza Gramatiko de Esperanto ฉบับภาษาเอสเปรันโต จากเว็บไซต์เรียนภาษาเอสเปรันโต lernu.net ในเวอร์ชั่นเก่า หากท่านมีความรู้ในระดับเบื้องต้นแล้วขอแนะนำให้ศึกษาเพิ่มเติมที่ PMEG

วรุฒ บุญประเสริฐ/ 25-09-2559

Markdown/ 16-04-2566

---

สารบัญ

• ไวยากรณ์ภาษาเอสเปรันโต โดยสังเขป
  • Konciza Gramatiko de Esperanto
    • คำนำ
• สารบัญ
  • 1. ตัวอักษร (La alfabeto)
    • สระ (Vokaloj)
    • พยัญชนะ (Konsonantoj)
    • การเน้นเสียง (Akcento)
    • สระประสม (Diftongo)
  • 2. ชนิดของคำ (Vortklasoj)
  • 3. คำนำหน้านามชี้เฉพาะ (Difinita artikolo)
  • 4. พหูพจน์(Pluralo)
  • 5. กรรม (Objekto)
  • 6. การเปรียบเทียบ (Komparado)
  • 7. การแสดงความเป็นเจ้าของ (Posedo)
  • 8. คำสรรพนาม (Pronomoj)
    • Si
    • Oni
  • 9. รูปแบบของกริยา (Verbformoj)
    • รูปแบบของกริยาที่มากกว่า 1 (Kompleksaj verbkonstruoj)
  • 10. กริยาวิเศษณ์ (Adverboj)
  • 11. คำบุพบท (Prepozicioj)
    • การใช้ De
    • การใช้ Da
    • การใช้ Je
    • ตัวลงท้าย -n แทนคำบุพบท
  • 12.สันธาน (Konjunkcioj)
    • kaj – และ
    • aŭ – หรือ
    • sed – แต่
  • 13.การแสดงทิศทางโดย –n (Direkto per –n)
  • 14.ตัวเลข (Numeralo)
  • 15.ประโยคคำถาม (Demando)
    • Ĉu
  • 16. การปฏิเสธ (Negacio)
    • Ne - ไม่
  • 17.Participo
    • Participo แสดงการกระทำ
  • Participo แสดงการถูกกระทำ
  • 18. คำตาราง (Tabelvortoj)
    • Ĉi
    • Ajn
    • คำสรรพนามเชื่อมความ
  • 19. การสร้างคำ (Vortfarado)
  • 20. อุปสรรคและปัจจัย (Prefiksoj kaj Sufiksoj)
    • อุปสรรค (Prefiksoj)
    • ปัจจัย (Sufiksoj)

สารบัญ

---

1. ตัวอักษร (La alfabeto)

ตัวอักษรภาษาเอสเปรันโตมีทั้งหมด 28 ตัว ดังนี้

A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U Ŭ V Z
a b c ĉ d e f g ĝ h ĥ i j ĵ k l m n o p r s ŝ t u ŭ v z

การอ่านและการเขียนในภาษาเอสเปรันโตมีกฎเกณฑ์ตายตัว โดยตัวอักษรแต่ละ ตัวจะออกเสียงเหมือนเดิมเสมอ

สระ (Vokaloj)

ตัวอักษร	สัทอักษร	เสียงใกล้เคียงในภาษาไทย	หมายเหตุ
A	[a]	-ะ, -า
E	[e]	เ-
I	[i]	-ิ, -ี
O	[o]	โอ*
U	[u]	-ุ, -ู

พยัญชนะ (Konsonantoj)

ตัวอักษร	สัทอักษร	เสียงใกล้เคียงในภาษาไทย	หมายเหตุ
B	[b]	บ
C	[ts]	ทฺซ*
Ĉ	[tʃ]	ทฺช*
D	[d]	ด
F	[f]	ฟ
G	[g]	ก*	เสียงก้อง
Ĝ	[dʒ]	ดฺจ*	หรือ จ
H	[h]	ฮ
Ĥ	[x]	ฆ*	เสียง ขาก
J	[j]	ย
Ĵ	[ʒ]	ฌฺย*
K	[k]	ก	หรือ ค
L	[l]	ล
M	[m]	ม
N	[n]	น
P	[p]	ป	หรือ พ
R	[r]	ร
S	[s]	ซ
Ŝ	[ʃ]	ฌ*
T	[t]	ต	หรือ ต
Ŭ	[w]	ว
V	[v]	ฟฺว*
Z	[z]	ซ*

(*เป็นเสียงที่ไม่มีในภาษาไทยจึงได้เพียงแค่การเทียบเสียงที่ใกล้เคียงเท่านั้น)

การเน้นเสียง (Akcento)

เน้นเสียงที่สระตัวรองสุดท้ายของในแต่ละคำเสมอ

• vojo /โว้โย่
• kantado /คานต้าโด่/
• apud /อ้าพุด/
• historio /ฮิสโตรี่ โอ้/
• aŭdi/เอ้าดิ/
• ilia/อิลี้อ่า/

สระประสม (Diftongo)

โดยปกติตัวอักษร ŭ จะปรากฏเฉพาะหลังตัว a e หรือ o เมื่อเชื่อมจะออกเสียงเพียง หนึ่งพยางค์ โปรดสังเกตความแตกต่างกันระหว่างการออกเสียงในสองตัวอย่างต่อไปนี้

• aŭto /เอาโต้/- รถเก๋ง,
• auto /อาอู้โต้/ - (ไม่มีความหมาย)

สารบัญ

---

2. ชนิดของคำ (Vortklasoj)

คำศัพท์ในภาษาเอสเปรันโตส่วนใหญ่จะลงจบด้วยตัวลงท้ายเพื่อบอกชนิดของคำนั้น ๆ

คำนาม -o	คำคุณศัพท์ -a	กริยา -i	กริยาวิเศษณ์ -e
domo - บ้าน	granda - ใหญ่	vidi - เห็น	rapide – อย่าง เร็ว
knabo -เด็กชาย	juna - อ่อนวัย	kuri - วิ่ง	buŝe - ในปาก
muziko - ดนตรี	ruĝa - สีแดง	esti - เป็น, อยู่,คือ	hejme - ในบ้าน
skribo - การเขียน	skriba - เกี่ยวกับการเขียน	skribi - เขียน	skribe - โดยการเขียน

*นอกจากรูปกริยาพื้นฐาน (-i) แล้วยังมีอีกกริยาอีก 5 รูปแบบ โปรดศึกษาเพิ่มเติมที่รูปแบบของกริยา

**รูปแบบของกริยาวิเศษณ์บางคำอาจจะไม่ลงท้ายด้วย -e โปรดศึกษาเพิ่มเติมที่ กริยาวิเศษณ์

นอกจากนี้ยังมีคำประเภทหนึ่งที่ไม่มีตัวลงท้าย เราเรียกว่า Vorteto (คำอนุภาค) อันได้แก่ บุพบท สันธาน กริยาวิเศษณ์บางคำ และคำตาราง

Vorteto เป็นคำเป็นไม่มีตัวลงท้ายแสดงชนิดของคำ ส่วนคำที่จะต้องมีตัวลงท้ายแสดงชนิดของคำเราจะเรียกว่า Finaĵvorto ซึ่ง เป็นคำประกอบกันจากรากคำ (Radiko) กับตัวลงท้าย (Finaĵo)

สารบัญ

---

3. คำนำหน้านามชี้เฉพาะ (Difinita artikolo)

“La” เป็นคำนำหน้านามชี้เฉพาะ ซึ่งจะไม่เปลี่ยนรูปไปตามการก พจน์ หรือเพศ ของ คำนาม

• La hundo - สุนัข (ตัวนั้น)
• La domo - บ้าน (หลังนั้น)
• La knabo - เด็กชาย (คนนั้น)
• La tablo - โต๊ะ (ตัวนั้น)

ในภาษาเอสเปรันโตไม่มีคำนำหน้านามไม่ชี้เฉพาะ ฉะนั้นหากคำนามใด ๆ ไม่มีคำนำหน้า นามชี้เฉพาะวางอยู่ข้างหน้า จะให้ความหมายถึงว่าเป็นสิ่งทั่ว ๆ ไป

• hundo - สุนัข (ทั่วๆไป)
• domo - บ้าน (ทั่วๆไป)

สารบัญ

---

4. พหูพจน์(Pluralo)

คำพหูพจน์หมายถึงคำที่แสดงจำนวนที่มากกว่า 1 ขึ้นไป
การสร้างคำพหูพจน์สร้างโดยการเติมตัวลงท้าย -j

• bela hundo - สุนัขรูปร่างดี (หนึ่งตัว)
• belaj hundoj - สุนัขรูปร่างดีหลายตัว
• La knaboj estas junaj - เด็กชายอ่อนวัยหลายคน

• blua kuniklo. กระต่ายสีฟ้า

• bluaj kunikloj. กระต่ายสีฟ้าหลายตัว

• ruĝa kaj blua kunikloj กระต่ายสีแดงและสีฟ้า (หมายถึงกระต่ายมี 2 ตัว โดยที่เป็นสีแดง 1 ตัวและสีฟ้า 1 ตัว)

สารบัญ

---

5. กรรม (Objekto)

กรรม คือคำที่ถูกกระทำโดยกริยาในประโยค ตัวอย่างเช่น “เด็กเขียนจดหมาย” จากประโยคดังกล่าวเราจะเห็นได้ว่า เด็ก เป็นประธานของประโยค เขียน เป็นกริยา และ จดหมาย เป็นกรรมที่ถูกกระทำ ตัวลงท้าย -n แสดงถึงความเป็นกรรมตรงของประโยค เราจะเติมตัวลงท้าย -n ไว้ท้าย คำ

• La knabo vidas la hundon. - เด็กเห็นสุนัข
• La hundo vidas la knabon. - สุนัขเห็นเด็ก

• La knabo la fiŝon manĝas. เด็กกินปลา

• La knabon la fiŝo manĝas. ปลากินเด็ก

จากตัวอย่างข้างบน เราจะเห็นได้ว่า หากเปลี่ยนตำแหน่งของตัวลงท้าย -n ความหมาย ก็จะเปลี่ยนไปด้วย

หากคำคุณศัพท์เป็นตัวขยายคำนามที่เป็นกรรม ก็จะต้องเติมตัวลงท้าย -n เช่นเดียวกับ คำนามนั้น

• La knabo havas belan hundon. - เด็กมีสุนัขสวย

หากกรรมเป็นพหูพจน์เราจะเติม -n ต่อจากตัวลงท้ายพหูพจน์ -j

• La hundo vidas la belajn katojn. - สุนัขเห็นแมวสวยหลายตัว

สารบัญ

---

6. การเปรียบเทียบ (Komparado)

ในประโยคแสดงการเปรียบเทียบเราจะใช้ pli - มากกว่า plej - มากที่สุด โดย สามารถใช้ pli - มากกว่า plej - มากที่สุด ได้กับคำคุณศัพท์และคำกริยาวิเศษณ์

• granda - ใหญ่ ** pli granda - ใหญ่กว่า
• rapide - อย่างเร็ว ** pli rapide - อย่างเร็วกว่า ** plej rapide - อย่างเร็วที่สุด

คำสันธานของการเปรียบเทียบคือ ol (กว่า)

• La tablo estas pli granda ol la seĝo. - โต๊ะใหญ่กว่าเก้าอี้

• La elefanto estas pli granda ol la kuniklo. ช้างใหญ่กว่ากระต่าย

สำหรับการเปรียบเทียบให้ทางตรงกันข้าม เราจะใช ้malpli - น้อยกว่า และ malplej - น้อยที่สุด

• malpli granda - เล็กกว่า
• malplej granda - เล็กที่สุด

(สำหรับคำอธิบายเกี่ยวกับคำอุปสรรค ‘mal-‘ กรุณาศึกษาเพิ่มเติมที่ อุปสรรคและปัจจัย)

สารบัญ

---

7. การแสดงความเป็นเจ้าของ (Posedo)

ในการแสดงความเป็นเจ้าของ เราจะใช้คำบุพบท de

• La hundo de la knabo. - สุนัขของเด็ก
• La pordoj de la domo. - ประตูหลายบานของบ้าน (ประตูบ้านหลายบาน)

• La hundo de la knabo. สุนัขของเด็ก

นอกจากนี้ยังสามารถแสดงความเป็นเจ้าของได้โดยใช้คำสรรพนามแสดงความเป็น เจ้าของและคำตาราง (บางคำ) เช่น

• mia hundo - สุนัขของฉัน
• ies hundo - สุนัขของคนบางคน

สารบัญ

---

8. คำสรรพนาม (Pronomoj)

บุรุษสรรพนาม สรรพนามแสดงความเป็นเจ้าของ

• mi ฉัน, ผม, ดิฉัน mia ของฉัน
• vi คุณ, ท่าน via ของคุณ
• ŝi เขา (ผู้หญิง) ŝia ของเขา (ผู้หญิง)
• li เขา (ผู้ชาย) lia ของเขา (ผู้ชาย)
• ĝi มัน ĝia ของมัน
• ni พวกเรา nia ของพวกเรา
• ili พวกเขา ilia ของพวกเขา

oni บุรุษสรรพนามไม่เจาะจง onia บุรุษสรรพนามไม่เจาะจง si เขาเอง sia ของเขาเอง

เมื่อคำบุรุษสรรพนามเป็นกรรมในประโยค จะต้องลงท้ายด้วย -n

• Mi amas vin. - ฉันรักคุณ
• Ili vidas ĝin. - พวกเขาเห็นมัน

คำสรรพนามแสดงความเป็นเจ้าของที่เป็นกรรมในประโยคและขยายคำนามที่เป็น พหูพจน์ คำสรรพนามแสดงความเป็นเจ้านั้นของก็จะต้องลงท้ายด้วยตัวลงท้ายพหูพจน์ -j และต่อด้วยตัวลงท้ายของกรรม -n

• Ŝi amas mian fraton. - เธอรักน้องชายของฉัน
• Mi vidas viajn domojn. - ฉันเห็นบ้านหลายหลังของคุณ

Si

Si เป็นบุรุษสรรพนามสะท้อนบุรุษที่ 3 ทำหน้าที่แสดงการกระทำต่อตัวเอง โดยจะใช้ กับ ŝi, li, ĝi, ili, oni (สรรพนามบุรุษที่ 3 เอกพจน์และพหูพจน์ และบุรุษสรรพ นามไม่เจาะจง) หรือคำอื่น ๆ ที่ใช้แทนคำบุรุษสรรพนามเหล่านั้น โปรดสังเกตไว้ว่าเราจะไม่ใช้ si กับ mi, vi หรือ ni เพื่อแสดงการกระทำต่อตนเอง

• Mi pensas pri mi. - ฉันคิดเกี่ยวกับฉัน
• Vi pensas pri vi. - คุณคิดเกี่ยวกับคุณ
• Li pensas pri li. - เขาคิดเกี่ยวกับเขา (เขาคิดเกี่ยวกับเขาอีกคนหนึ่ง)
• Li pensas pri si. - เขาคิดเกี่ยวกับเขาเอง

Oni

Oni เป็นบุรุษสรรพนามที่ไม่ได้ชี้เฉพาะเจาะจง ใช้กล่าวถึงใครก็ได้ โดยมีความหมายถึง บุคคลในลักษณะกว้าง ๆ

Oni สามารถเป็นได้ทั้งเอกพจน์และพหูพจน์ (อาจจะแปลใน ภาษาไทยได้ว่า เขา พวกเขา เรา พวกเรา คนเรา ใคร ๆ )

• Oni pensas pri si mem. – พวกเขาคิดเกี่ยวกับพวกเขาเอง

สารบัญ

---

9. รูปแบบของกริยา (Verbformoj)

ตัวลงท้าย	คำอธิบาย	ตัวอย่าง
-i	รูปแบบพื้นฐาน	esti - เป็น, skribi - เขียน
-as	เวลาปัจจุบัน	estas - กำลังเป็น, skribas - กำลังเขียน
-is	เวลาที่ผ่านไปแล้ว	estis - เป็นไปแล้ว, skribis - เขียนไปแล้ว
-os	เวลาที่กำลังมาถึง	estos - จะเป็น, skribos - จะเขียน
-us	รูปแบบสมมติ	estus - เป็น (สมมติ), skribus - เขียน (สมมติ)
-u	รูปแบบขอร้องหรือคำสั่ง	estu silenta - โปรดเงียบ, skribu - โปรดเขียน

รูปแบบของกริยาที่มากกว่า 1 (Kompleksaj verbkonstruoj)

รูปแบบของกริยาที่มากกกว่า 1 เป็นรูปแบบที่ประกอบจากกริยาหลักและกริยารอง โดย กริยาหลักจะอยู่ในรูปของกริยาที่ผันไปตามกาลหรือตามมาลา ส่วนกริยารองจะอยู่ใน รูปแบบของกริยาพื้นฐาน โดยส่วนใหญ่แล้วรูปแบบของกริยาที่มากกว่า 1 นี้ มักจะใช้ กริยา povi, devi, voli เป็นกริยาหลัก

ตัวอย่างเช่น

• Mi volas manĝi. - ฉันต้องการกิน (ปัจจุบัน)
• Mi ne povis veni. - ฉันไม่สามารมาได้แล้ว (อดีต)
• Mi devos labori. - ฉันจะต้องทำงาน (อนาคต)

สารบัญ

---

10. กริยาวิเศษณ์ (Adverboj)

กริยาวิเศษณ์เป็นคำที่ขยาย กริยา คุณศัพท์ กริยาวิเศษณ์ หรือประโยคทั้งประโยค แสดง ถึงวิธีการ สถานที่ เวลา หรือ จำนวน
กริยาวิเศษณ์ในภาษาเอสเปรันโตจะลงท้ายด้วย -e

คำศัพท์	แปลงเป็นกริยาวิเศษณ์
rapida - เร็ว	rapide - อย่างเร็ว (กริยาวิเศษณ์แสดงวิธีการ)
skribi - เขียน	skribe - ด้วยวิธีการเขียน (กริยาวิเศษณ์แสดงวิธีการ)
hejmo - บ้าน	hejme - ในบ้าน (กริยาวิเศษณ์แสดงสถานที่)
nokto - กลางคืน	nokte - ในเวลากลางคืน (กริยาวิเศษณ์แสดงเวลา)
multaj - มาก	multe - อย่างมาก (กริยาวิเศษณ์แสดงจำนวน)

นอกจากนี้ยังกริยาวิเศษณ์ที่เป็นจำพวก vorteto และคำที่ลงท้ายด้วย -aŭ

ankoraŭ - ยังคง
almenaŭ - อย่างน้อย
apenaŭ - แทบจะไม่
baldaŭ - ในไม่ช้า
preskaŭ - เกือบจะ
eĉ - อีก
morgaŭ - พรุ่งนี้
hodiaŭ - วันนี้
hieraŭ - เมื่อวาน
jam - แล้ว
jen - นี่
ĵus - เพิ่งจะ
nun - ตอนนี้
nur - เท่านั้น
plu - เพิ่ม
tre - มาก
tro - มากเกินไป
tuj - เดี๋ยวนี้
for - ไกล

สารบัญ

---

11. คำบุพบท (Prepozicioj)

คำบุพบท	ความหมาย	ตัวอย่าง
al	ไปยัง, ถึง	Mi iras al vi. - ฉันกำลังไปยังคุณ La kuniklo kuras al la barelo. กระต่ายกำลังวิ่งไปยังถังไม้
anstataŭ	แทน	Mi iras anstataŭ vi. - ฉันกำลังไปแทนคุณ
antaŭ	ด้านหน้า, ข้างหน้า	Mi iras antaŭ vi. - ฉันกำลังไปด้านหน้าคุณ La kuniklo sidas antaŭ la barelo. กระต่ายกำลังนั่งอยู่หน้าถังไม้
apud	ข้างๆ	Mi iras apud vi. - ฉันกำลังไปข้าง ๆ คุณ La kuniklo sidas apud la barelo. กระต่ายกำลังนั่งอยู่ข้าง ๆ ถังไม้
ĉe	ที่	Mi sidas ĉe komputilo. - ฉันกำลังนั่งอยู่ที่ คอมพิวเตอร์ La kuniklo sidas ĉe la barelo. กระต่ายกำลังนั่งที่ถังไม้
ĉirkaŭ	รอบๆ	Mi iras ĉirkaŭ vi. – ฉันกำลังวิ่งอยู่รอบ ๆ คุณ La kuniklo kuras ĉirkaŭ la barelo. กระต่ายกำลังวิ่งรอบถังไม้
da	ของ (แสดงจำนวนหรือ ปริมาณ)	Ni havis multe da gastoj. – พวกเรามีแขกมาก
de	จาก, ของ	Mi iras de la domo. - ฉันกำลังไปจากบ้าน
dum	ระหว่าง (เวลา)	Ni iris dum tri minutoj. - พวกเราไปใน เวลาสามนาที
ekster	ด้านนอก, ข้างนอก	Mi iras ekster la domo. – ฉันกำลังไป ข้างนอกบ้าน La kuniklo staras ekster la barelo. กระต่ายกำลังยืนอยู่นอกถังไม้
el	จาก	Mi iras el la domo. - ฉันกำลังไปจากบ้าน La kuniklo saltas el la barelo. กระต่ายกำลังกระโดดออกจากถังไม้
en	ใน	Mi iras en la domo. - ฉันกำลังไปในบ้าน La kuniklo estas en la barelo. กระต่ายอยู่ในถังไม้
ĝis	จนกระทั่ง, จนกระทั่งถึง , จนถึง	Mi iras ĝis la domo. - ฉันกำลังไปจนถึงบ้าน
inter	ระหว่าง	Mi iras inter la domoj. - ฉันกำลังไป ระหว่างบ้านหลายหลัง La kuniklo sidas inter la bareloj. กระต่ายกำลังนั่งอยู่ระหว่างถังไม้
je	ต่อ, ใน	Li kredas je Dio. - เขาเชื่อต่อพระเจ้า
kontraŭ	ตรงข้าม	Mi iras kontraŭ via volo. - ฉันไปตรงกัน ข้ามกับทางของคุณ
krom	ยกเว้น, นอกจาก	Ĉiuj krom mi iris. - ทุกคนไปยกเว้นฉัน
kun	กับ	Mi iras kun vi. - ฉันไปกับคุณ La kuniklo iras kun la barelo. กระต่ายวิ่งไปพร้อมกับถังไม้
laŭ	ตาม	Mi iras laŭ la vojo. - ฉันไปตามทาง
malgraŭ	ถึงแม้ว่า	Mi iras malgraŭ la pluvo. - ฉันไป ถึงแม้ว่าจะมีฝน
per	โดย (เครื่องมือ)	Mi vojaĝas per trajno. - ฉันเดินทางโดน รถไฟ
por	เพื่อ	Mi eniras por manĝi. - ฉันเข้ามาเพื่อกิน
po	แต่ละ, ต่อ (จำนวน)	Po du eŭroj por persono. - สองยูโร สำหรับหนึ่งคน
post	ด้านหลัง, ข้างหลัง	Mi iras post vi. - ฉันไปข้างหลังคุณ La kuniklo kuras post la barelo. กระต่ายกำลังวิ่งอยู่หลังถังไม้
preter	ผ่าน	Mi iras preter vi. – ฉันกำลังไปผ่านคุณ (ฉัน กำลังผ่านคุณไป) La kuniklo kuras preter la barelo. กระต่ายกำลังวิ่งผ่านถังไม้
pri	เกี่ยวกับ	Mi pensas pri vi. - ฉันคิดเกี่ยวกับคุณ La kuniklo parolas pri la barelo. กระต่ายกำลังพูดเกี่ยวกับถังไม้
pro	เนื่องจาก	Mi eniras pro la pluvo. - ฉันเข้ามา เนื่องจากฝนตก
sen	ปราศจาก, ไม่มี	Mi iras sen vi. - ฉันไปโดยที่ไม่มีคุณ La kuniklo iras sen la barelo. กระต่ายกำลังวิ่งโดยที่ไม่มีถังไม้
sub	ข้างใต้	Mi iras sub la domo. - ฉันกำลังไปข้างใต้ บ้าน La kuniklo kuŝas sub la elefanto. กระต่ายกำลังนอนอยู่ใต้ช้าง
super	เหนือ	Mi estas super vi. - ฉันอยู่เหนือคุณ
sur	บน	Mi estas sur la domo. – ฉันอยู่บนบ้าน La kuniklo staras sur la porko. กระต่ายกำลังยืนอยู่บนหมู
tra	ผ่าน, ทะลุ, ตลอด	Mi iras tra la domo. - ฉันไปผ่านทะลุบ้าน La kuniklo rampas tra la barelo. กระต่ายกำลังเลื้อยผ่านถังไม้
trans	ข้าม	Mi iras trans la straton. - ฉันกำลังข้าม ถนน

การใช้ De

De สามารถใช้ในหลายบริบท ตัวอย่างเช่น การเคลื่อนที่ ที่มา เหตุที่ทำให้เกิด เวลา หรือลักษณะ

• Mi venas de la urbo. - ฉันมาจากเมือง
• Mi ricevis kison de vi. - ฉันได้รับการจูบจากเธอ
• Mi ridas de ĝojo. - ฉันหัวเราะเนื่องจากความสุข
• De nun mi amas vin. - ผมรักคุณตั้งแต่ตอนนี้
• Glaso de biero. - แก้วเบียร์

การใช้ Da

Da ใช้เพื่อแสดงจำนวนหรือปริมาตร โดยสังเกตได้จากคำที่อญุ่ข้างหน้า da จะเป็นคำ ที่มีความหมายถึงจำนวนหรือปริมาณ

• 1 kilogramo da rizo - ข้าวหนึ่งกิโลกรัม
• du litroj da lakto - นมสองลิตร
• glaso da biero - เบียร์หนึ่งแก้ว
• glaso de biero - แก้วเบียร์ (≈แก้วของเบียร์)

multe da bananoj กล้วยจำนวนมาก

การใช้ Je

เราจะใช้บุพบท je กับสิ่งที่เป็นนามธรรม

• Li kredas je Dio. - เขาเชื่อต่อพระเจ้า

และโดยปกติ je จะใช้แสดงเกี่ยวกับเวลา

• Je la tria horo - ณ เวลาสามนาฬิกา

ตัวลงท้าย -n แทนคำบุพบท

เราสามารถแทนคำบุพบทโดยใช้ตัวลงท้าย -n สำหรับการใช้แสดงเกี่ยวกับเวลา หรือปริมาณ

• En la 22-a de junio mi venos. - La 22-an de junio mi venos. (ฉันจะมาในวันที่ 22 เดือนมิถุนายน)

• Mi estas je 20-metra distanco de vi - Mi estas 20 metrojn for de vi. (ฉันสูงกว่าคุณ 20 เมตร)

สารบัญ

---

12.สันธาน (Konjunkcioj)

คำสันธาน คือ คำเชื่อมคำที่อยู่ในสถานะเดียวกัน เชื่อมวลี หรือ เชื่อมประโยค

kaj – และ

• Karlo kaj Petro manĝas. คาร์ลและปีเตอร์กำลังกินอยู่
• Karlo manĝas kaj trinkas. คาร์ลกำลังกินและดื่ม
• Karlo manĝas rizon kaj legomojn. คาร์ลกำลังกินข้าวและผัก

aŭ – หรือ

• Petro aŭ Karlo laboras. ปีเตอร์หรือคาร์ลทำงาน
• Ni povas manĝi viandaĵon aŭ fiŝaĵon. Kion vi preferas? พวกเราสามารถรับประทานได้ทั้งเนื้อสัตว์และเนื้อปลา, คุณชอบอะไร

sed – แต่

• La papero estas tre blanka, sed la neĝo estas pli blanka. กระดาษนั้นขาวมาก แต่หิมะขาวมากกว่า
• Li amas min, sed mi lin ne amas. เขารักฉัน แต่ฉันไม่ได้รักเขา (= sed mi ne amas lin)

สารบัญ

---

13.การแสดงทิศทางโดย –n (Direkto per –n)

โดยปกติคำหลังคำบุพทบเราจะใช้รูปแบบที่ไม่ลงท้ายด้วย -n

• pri la knabo - เกี่ยวกับเด็ก
• en la domoj - ในบ้านหลายหลัง
• al la urbo - ไปยังเมือง

แต่เราสามารถใช้ตัวลงท้าย -n เมื่อต้องการแสดงการเคลื่อนที่เข้าไปยังสถานที่นั้น

• Hundo saltas sur la tablo. - สุนัขกระโดดอยู่บนโต๊ะ
• Hundo saltas sur la tablon. - สุนัขกระโดดไปยังโต๊ะ
• Mi iras en la domo. - ฉันไป(เคลื่อนที่ไปมา)อยู่ในบ้าน
• Mi iras en la domon. – ฉันเข้าไปในบ้าน

• La kuniklo saltas sur la elefanton. กระต่ายกระโดดไปบนช้าง

• La kuniklo saltas sur la elefanto. กระต่ายกระโดดอยู่บนช้าง

และเช่นเดียวกันกับคำกริยาวิเศษณ์ที่บ่งชี้ถึงสถานที่

• hejme - ในบ้าน

  hejmen - ไปยังในบ้าน

• urbe - ในเมือง

  urben - ไปยังในเมือง

• kie - ที่ไหน, ในที่ไหน

  kien - ไปยังที่ไหน

• tie - ที่นั้น, ในที่นั้น

  tien - ไปยังที่นั้น

สารบัญ

---

14.ตัวเลข (Numeralo)

ตัวเลขพื้นฐาน

0 - nul
1 - unu
2 - du
3 - tri
4 - kvar
5 - kvin
6 - ses
7 - sep
8 - ok
9 - naŭ
10 - dek

100 - cent
1000 - mil

ตัวเลขจำนวนอื่น ๆ สร้างจากการนำตัวเลขพื้นฐานมาผสมกัน

11 - dek unu
12 - dek du
20 - dudek
25 - dudek kvin
237 - ducent tridek sep
1983 - mil naŭcent okdek tri
2002 - du mil du

เลขจำนวนหลักสิบและหลักร้อยจะเขียนติดกันเป็นหนึ่งคำ

dudek, tridek, ducent, tricent

ส่วนตัวเลขจำนวนอื่น ๆ จะเขียนแยกออกจากันเป็นคำ ๆ รวมไปถึงเลขจำนวนพัน

dek unu, dek du, du mil

ตัวเลขพื้นฐานจะไม่ผัน

• Mi vidas tri domojn. - ฉันเห็นบ้านสามหลัง

ตัวเลขสำหรับแสดงลำดับที่ จะลงท้ายด้วย -a (ทำให้เป็นคำคุณศัพท์)

unua - ที่หนึ่ง
dua - ที่สอง
deka - ที่สิบ
okdek naŭa / okdek-naŭa - แปดสิบเก้า

(สามารถใช้ขีดหรือไม่ใช้ขีดขั้น ระหว่างคำก็ได้)

• Mi skribas la unuan leteron. - ฉันเขียนจดหมายฉบับแรก (ฉบับที่หนึ่ง)

สารบัญ

---

15.ประโยคคำถาม (Demando)

คำสำหรับการตั้งคำถามนั้นจะใช้คำจากคำตารางในกลุ่ม KI- และจะวางไว้หน้าประโยคเสมอ

• Kio estas tio? - นั้นคืออะไร
• Kiel vi fartas? - คุณเป็นอย่างไรบ้าง
• Kiam vi venos? - คุณจะมาเมื่อไหร่

Ĉu

สำหรับประโยคคำถามที่ตอบว่า “ใช่” หรือ “ไม่ใช่” เราจะใช้คำขึ้นต้นคำถาม ĉu

• Ŝi estas knabino. - เธอคือเด็กหญิง
  • Ĉu ŝi estas knabino? - เธอ คือเด็กหญิงใช่หรือไหม
• Ĉu la knabino estas juna? - เด็กหญิง(คนนั้น)ยังเป็นวัยรุ่นอยู่ใช่ไหม
  • Jes, ŝi estas juna. - ใช่, เธอยังเป็นวัยรุ่นอยู่

สารบัญ

---

16. การปฏิเสธ (Negacio)

Ne - ไม่

• Mi ne estas juna. - ฉันไม่ใช่วัยรุ่น
• Ne, mi ne volas. - ไม่, ฉันไม่ต้องการ

• La hundo ne volas iri. สุนัขไม่อยากไป

เราจะวาง ne ไว้ข้างหน้าคำที่ต้องการแสดงการปฏิเสธ โดยปกติเราจะวางไว้หน้ากริยา แต่ก็สามารถวางไว้หน้าคำชนิดอื่น ๆ ได้เช่นกัน

• Mi manĝas ne pomon, sed piron. - ฉันไม่กินแอปเปิ้ลแต่กินลูกแพร

สำหรับการปฏิเสธ เราสามารถใช้คำตาราง ในกลุ่ม NENI

• Mi komprenas nenion. - ฉันไม่เข้าใจอะไรเลย
• Mi neniam estis tie. - ฉันไม่เคยอยู่ที่นี่

กลุ่มคำ NENI- โดยปกติจะทำให้ประโยคปฏิเสธอยู่แล้ว แต่ถ้าในประโยคมีคำปฏิเสธ สองคำก็จะทำให้ความหมายในประโยคเปลี่ยนไปอย่างตรงกันข้าม

• Mi ne faras nenion. - ฉันทำไม่ไม่ทำอะไรสักอย่าง ≈ ฉันทำทุกอย่าง Mi ne povas ne veni. - ฉันไม่สามารถไม่มา ≈ ฉันสามารถมาได้

หลังจากคำปฏิเสธ เราจะใช้คำสันธาน nek ซึ่งมีความว่า ankaŭ ne (และก็ไม่ ด้วย) เพื่อเป็นการแสดงการปฏิเสธเพิ่มเติม

• Mi ne vidis lin, nek lian patron. - ฉันไม่เห็นเขาและก็พ่อของเขาด้วย
• Neniu leciono nek prelego plaĉis al ŝi.- ไม่มีบทเรียนและการ บรรยายไหนเลยที่เธอพอใจ

ส่วน nek สองครั้ง จะให้ความหมายว่า kaj ne (และก็ไม่)

• Mi vidis nek lin, nek lian patron. - ฉันไม่เห็นเขาและก็ไม่เห็นพ่อของ เขาด้วย
• Mi ŝatas nek drinki nek fumi. - ฉันไม่ชอบดื่มและก็ไม่ชอบสูบบุหรี่

สารบัญ

---

17.Participo

Participo คือคำที่แสดงลักษณะ (กำลังจะดำเนิน, กำลังดำเนินอยู่, ดำเนินไปแล้ว) และสถานะการกระทำของกริยาว่ากระทำต่อบางอย่างหรือถูกกระทำโดยบางอย่าง แต่ไม่ได้บ่งชี้ว่าเกิดขึ้นในกาลใด เช่น skribanta (ซึ่งกำลังเขียน), batita (ซึ่งถูกตี ไปแล้ว), fermita (ซึ่งถูกปิดไปแล้ว) ในภาษาเอสเปรันโตจะมี Participo อยู่ 6 รูปแบบ

Participo แสดงการกระทำ	Participo แสดงการถูกการกระทำ	ความหมาย
-ant-	-at-	กำลังดำเนินอยู่
-int-	-it-	ดำเนินไปแล้ว
-ont-	-ot-	กำลังจะดำเนิน

Participo แสดงการกระทำ

Participo แสดงการกระทำ (Aktiva participo) แสดงถึงลักษณะการ ดำเนินการกระทำของกริยา

• skribanta - ซึ่งกำลังเขียน
• skribinta - ซึ่งเขียนไปแล้ว (เขียนเสร็จแล้ว)
• skribonta - ซึ่งจะเขียน

การลงท้ายด้วย -a เป็นการแสดงให้เห็นว่าเป็นคำที่สามารถขยายลักษณะของคำนามได้

• skribanta knabo - เด็กชายที่กำลังเขียน(บางอย่าง)
• skribinta knabo - เด็กชายที่เขียน(บางอย่าง)ไปแล้ว

สามารถแสดงกาลได้โดยใช้กริยา esti

• Mi estis skribanta. - ฉันกำลังเขียน (เกิดในอดีต-โดยสังเกตจากกริยา estis)
• Ili estos skribantaj. - พวกเขากำลังเขียน (เกิดในอนาคต-โดยสังเกตจากกริยา estos)
• Ŝi estis skribonta. - เธอจะเขียน (เกิดในอดีต-โดยสังเกตจากกริยา estis)

เราสามารถสร้างคำที่แสดงถึงบุคคลแสดงการกระทำบางอย่างได้โดยตัวใช้ลงท้าย -o

• skribanto - ผู้ที่กำลังเขียน
• skribinto - ผู้ที่เขียนไปแล้ว
• skribonto - ผู้ที่จะเขียน

Participo สามารถใช้ในรูปกริยาวิเศษณ์ได้

• Skribante li pensis pri ŝi. - ในขณะที่กำลังเขียน เขาคิดเกี่ยวกับเธอ

Participo แสดงการถูกกระทำ

Participo แสดงการถูกกระทำ (Pasiva participo) จะแสดงถึงลักษณะการ ดำเนินการถูกกระทำของกริยา

• skribata - กำลังถูกเขียน
• skribita - ถูกเขียนไปแล้ว
• skribota - จะถูกเขียน

การลงท้ายด้วย -a เป็นการแสดงให้เห็นว่าเป็นคำที่สามารถขยายลักษณะของคำนามได้

• skribata letero - จดหมายที่กำลังถูกเขียน
• skribita letero - จดหมายที่ถูกเขียนไปแล้ว

สามารถแสดงกาลได้โดยการใช้กริยา esti

• La letero estas skribata de mi. - จดหมายกำลังถูกเขียนโดยฉัน (เกิดในปัจจุบัน-สังเกตจากกริยา estas)
• La letero estis skribata de ŝi. - จดหมายกำลังถูกเขียนโดยเธอ (เกิดในอดีต-สังเกตจากกริยา estis)
• La letero estis skribita de li. - จดหมายถูกเขียนไปแล้ว (เกิดในอดีต-สังเกตจากกริยา estis)

สารบัญ

---

18. คำตาราง (Tabelvortoj)

คำตาราง[^1] คือ คำจำพวก “คำถาม” และ “คำตอบ” ที่ถูกสร้างอย่างเป็นระบบ ซึ่งประกอบ ขึ้นจากส่วนของพยางค์หน้าและพยางค์หลัง นำมาผสมกันเป็นคำต่าง ๆ

พยางค์หน้า	ความหมาย
ki-	คำถาม
ti-	ชี้เฉพาะ
i-	บางอย่าง
ĉi-	ทั้งหมด, แต่ละ
neni-	ไม่มี, ปราศจาก

พยางค์หลัง	ความหมาย
-o	สิ่งที่ไม่ได้ชี้เฉพาะ
-u	สิ่งที่ชี้เฉพาะ, บุคคล
-a	ลักษณะ
-el	วิธีการ
-e	สถานที่
-am	เวลา
-om	จำนวน
-al	เหตุผล
-es	แสดงความเป็นเจ้าของ

คำที่เกิดจากการผสมระหว่างพยางค์หน้าและพยางค์หลัง เราสามารถดูได้จากตาราง ดังต่อไปนี้

TABELVORTOJ		O	A	U		E	EL	AM	AL	OM	IES
		สิ่งของ, เรื่องราว	ลักษณะ	คน, สิ่งของ		สถานที่	วิธีการ	เวลา	เหตุผล	จำนวน	ความเป็นเจ้าของ
KI	คำถาม	KIO	KIA	KIU		KIE	KIEL	KIAM	KIAL	KIOM	KIES
		อะไร	ชนิดไหน, แบบไหน	ใคร	ไหน	ที่ไหน	อย่างไร	เมื่อไหร่	ทำไม	เท่าไร	ของใคร
	เชื่อมความ	ซึ่ง/ซึ่งเป็นสิ่ง/เรื่องที่	ซึ่งเป็นอย่างที่	ซึ่งเป็นผู้ที่	ซึ่ง	ที่ที่, ที่ซึ่ง	-	-	-	...มากเท่าใด...ก็	ซึ่งเป็นของ
	สันธาน	-	-	-	-	-	ดั่ง, ราวกับ, เป็น	เมื่อ	ทำไม	เท่าไหร่	-
TI	ชี้เฉพาะ	TIO	TIA	TIU		TIE	TIEL	TIAM	TIAL	TIOM	TIES
		สิ่ง/เรื่อง นั้น	เช่นนั้น, แบบนั้น, อย่างนั้น	คนนั้น, สิ่งนั้น	...นั้น	ที่นั่น	ด้วยวิธีนั้น, อย่างนั้น	เวลานั้น	ด้วยเหตุนั้น	จำนวนนั้น, จำนวนหนึ่ง
I	ไม่ชี้เฉพาะ	IO	IA	IU		IE	IEL	IAM	IAL	IOM	IES
		บาง สิ่ง/เรื่อง		บางคน, บางสิ่ง	บาง...	บางที่	บางวิธี	บางเวลา, ในเวลาช่วงหนึ่ง, เคย	บางเหตุ	บางจำนวน
ĈI	เต็มจำนวน	ĈIO	ĈIA	ĈIU		ĈIE	ĈIEL	ĈIAM	ĈIAL	ĈIOM	ĈIES
		ทุกสิ่ง/ทั้งหมด		แต่ละคน, แต่ละสิ่ง	แต่ละ...	ทุกที่	ทุกวิธี	ทุกเวลา, เสมอ ๆ	ทุกเหตุ	ทุกจำนวน	ของทุกคน
NENI	ปฏิเสธ	NENIO	NENIA	NENIU		NENIE	NENIEL	NENIAM	NENIAL	NENIOM	NENIES
		ไม่มีสักสิ่ง		ไม่มีสักคน, ไม่มีสักสิ่ง	ไม่มีสัก...	ไม่มีที่ไหนเลย	ไม่มีสักวิธี	ไม่มีสักเวลา, ไม่เคย	ไม่มีสักเหตุ	ไม่มีสักจำนวน	ไม่มีเจ้าของ
		นาม	คุณศัพท์	สรรพนาม	คุณศัพท์	กริยาวิเศษณ์	กริยาวิเศษณ์	กริยาวิเศษณ์	กริยาวิเศษณ์	กริยาวิเศษณ์	สรรพนาม

 

ใน Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko (PMEG) กลุ่มคำเหล่านี้เรียนว่า Tabelvorto แปลตรงตัวคือ คำตาราง โดยให้เหตุผลว่า เรามักจะเห็นกลุ่มคำเหล่านี้ในรูปแบบของตาราง

Ĉi

คำ ĉi แสดงถึงความใกล้ ซึ่งจะใช้กับคำที่ขึ้นต้นด้วย ti- โดยที่ ĉi- สามารถวางไว้ ข้างหน้าหรือข้างหลังก็ได้

• tie ĉi / ĉi tie - ที่นี่
• tiu ĉi / ĉi tiu - สิ่งนี้, คนนี้
• ĉio ĉi / ĉi ĉio - ทุกสิ่งที่ใกล้ๆ

Ajn

คำ ajn มีความหมายว่า “อย่างไรก็ได้”

• kiam ajn - เมื่อใดก็ได้
• kiu ajn - ใครก็ได้, สิ่งไหนก็ได้

คำสรรพนามเชื่อมความ

คำกลุ่ม KI- จะใช้เป็นคำเชื่อมความ คือแทนคำที่อยู่ข้างหน้า

• Tio, kion li diris, estas bona. - สิ่งนั้น, ซึ่งเป็นสิ่งที่ คุณพูด, เป็นสิ่งที่ดี
• La knabino, kiu staras tie. - เด็กหญิง (คนนั้น), ซึ่งเป็นผู้ที่ยืนอยู่ที่นั้น
• Ĝi estas granda kiel domo. - มันใหญ่เหมือนดังบ้าน

สารบัญ

---

19. การสร้างคำ (Vortfarado)

รากคำหนึ่งคำในภาษาเอสเปรันโตสามารถเปลี่ยนชนิดของคำได้ จากการเติมตัวลงท้ายและ สามารถสร้างคำศัพท์ใหม่ได้โดยง่ายจากการนำคำมาผสม ซึ่งเป็นข้อดีของผู้เรียนภาษา เอสเปรันโตที่ไม่จำเป็นที่จะต้องจำคำศัพท์มากมายดังเช่นภาษาอื่น ๆ รากคำหนึ่งคำนั้นสามารถใช้ตัวลงท้ายได้หลากหลาย

เมื่อเราสร้างคำผสม เราสามารถใช้หรือละตัวลงท้ายที่แสดงชนิดของคำในคำแรกได้ ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับความสะดวกในการออกเสียง

• skrib’ + tabl’ => skribotablo / skribtablo - โต๊ะเขียนหนังสือ

สารบัญ

---

20. อุปสรรคและปัจจัย (Prefiksoj kaj Sufiksoj)

อุปสรรคและปัจจัยในภาษาเอสเปรันโตเป็นส่วนที่สำคัญมากในการสร้างคำ โดยในภาษา เอสเปรันโตจะมีอุปสรรค 10 คำ และมีปัจจัย 31 คำ

อุปสรรค (Prefiksoj)

คำอุปสรรค	ความหมาย	คำศัพท์	เติมคำอุปสรรค
bo-	แสดงความสัมพันธ์จากการแต่งงาน	patro - พ่อ	bopatro - พ่อตา
dis-	ทิศทางที่กระจาย	doni - ให้	disdoni - แจก
ek-	การเริ่ม	vidi - เห็น	ekvidi - เริ่มเห็น
eks-	แสดงความเป็นอดีต	reĝo - พระราชา	eksreĝo - อดีตพระราชา
fi-	มีลักษณะที่ไม่ดี	domo - บ้าน	fidomo - บ้านเก่าที่จะพัง
ge-	สองเพศ	patro - พ่อ	gepatroj - พ่อแม่
mal-	ตรงข้าม	bona - ดี	malbona - ชั่ว
mis-	ไม่ถูก, ผิด	uzi - ใช้	misuzi - ใช้ผิด
pra-	เวลาในอดีต, เวลาที่ล่วงมานานแล้ว	tempo - เวลา	pratempo - ดึกดำบรรพ์
re-	อีกครั้ง	veni - มา	reveni - มาอีกครั้ง (กลับ)

ปัจจัย (Sufiksoj)

คำปัจจัย	ความหมาย	คำศัพท์	เติมคำปัจจัย
-aĉ-	ไม่ดี (บ่งชี้คุณภาพ)	domo - บ้าน	domaĉo -บ้านไม่ดี, บ้านที่ก่อสร้าง ไม่ดี
-ad-	การกระทำที่ต่อเนื่อง	kanti - ร้องเพลง	kantado - การร้องเพลง
-aĵ-	สิ่งของ (ความเป็นรูปธรรม)	alta - สูง	altaĵo - สิ่งที่สูง
-an-	สมาชิก	Kristo - พระเยซู	kristano - ชาวคริสต์
-ar-	กลุ่มที่มีจำนวนมาก	arbo - ต้นไม้	arbaro - ป่า
-ĉj-	เป็นการสร้างชื่อเล่นของเพศ ชาย (โดยใช้หลังชื่อจริง 2-5 ตัวอักษร)	patro - พ่อ	paĉjo - พ่อ (ชื่อเล่น)
-ebl-	สามารถ, เป็นไปได้	legi - อ่าน	legebla - สามารถอ่านได้
-ec-	ความเป็นนามธรรม	rapida - เร็ว	rapideco - ความเร็ว
-eg-	ใหญ่, มาก	varma - ร้อน	varmega - ร้อนมาก
-ej-	สถานที่	kuiri - ทำอาหาร	kuirejo - ครัว
-em-	แนวโน้ม, ความชอบ	dormi - นอน	dormema - ง่วง
-end-	ต้องทำ	legi - อ่าน	legenda - ต้องอ่าน
-er-	แสดงถึงความเป็นชิ้นเป็นอัน	sablo - ทราย	sablero - เม็ดทราย
-estr-	ผู้นำ	lernejo - โรงเรียน	lernejestro - ครูใหญ่
-et-	เล็ก, น้อย	varma - ร้อน	varmeta - อุ่น
-id-	ลูก	hundo - สุนัข	hundido - ลูกสุนัข
-ig-	ทำให้	labori - ทำงาน	laborigi - ทำให้(บางอย่าง)ทำงาน
-iĝ-	กลายเป็น, การรับสถานะใหม่	ruĝa - สีแดง	ruĝiĝi - กลายเป็นสีแดง
-il-	เครื่องมือ	tranĉi - ตัด	tranĉilo - มีด
-in-	แสดงถึงเพศหญิง	knabo - เด็กชาย	knabino - เด็กหญิง
-ind-	น่า, มีคุณค่า	legi - อ่าน	leginda - น่าอ่าน
-ing-	ที่จับ, มือจับ	glavo - ดาบ	glavingo - ด้ามจับของดาบ
-ism-	ระบบความคิด, ระบบ	kristano - ชาวคริสต์	kristanismo - ศาสนาคริสต์
-ist-	อาชีพ, การงานหรือระบบ ความคิดที่ต่อเนื่อง	labori - ทำงาน	laboristo - ผนักงาน
-nj-	เป็นการสร้างชื่อเล่นของเพศ หญิง (โดยใช้หลังชื่อจริง 2-5 ตัวอักษร)	patrino	- แม่ panjo - แม่ (ชื่อเล่น)
-obl-	การทวีคูณ, ครั้ง	du - สอง	duoblo - คูณสอง, สองเท่า
-on-	การแบ่งส่วน	du - สอง	duono - ส่วนสอง (ครึ่ง)
-op-	แสดงความเป็นกลุ่ม	du - สอง	duope - กลุ่มสอง(คน,สิ่ง)
-uj-	ภาชนะ, สิ่งที่สำหรับใส่ บางอย่าง	mono - เงิน	monujo - กระเป๋าสตางค์
-ul-	บุคคล	juna - วัยรุ่น	junulo - คนวัยรุ่น
-um-	ปัจจัยพิเศษ ความหมายเฉพาะ	komuna - สิ่งกลาง	komunumo - ชุมชน, สังคม

เราสามารถใช้อุปสรรคและปัจจัยได้พร้อมกัน

• patro - พ่อ > bo__ge__patroj –พ่อตาและแม่ยาย
• labori - ทำงาน > mallaborema - ขี้เกียจ

อุปสรรคและปัจจัยนั้นสามารถสร้างเป็นคำชนิดต่าง ๆ ได้ด้วยตัวเอง โดยการเติมตัวลงท้ายเพื่อแสดงชนิดของคำที่ต้องการ

• ilo - เครื่องมือ, อุปกรณ์ (คำนาม)
• ekas - กำลังเริ่ม (คำกริยา)

สารบัญ

---